Liderzy segregacji odpadów na Mazowszu. W czołówce jedna z naszych gmin

W ubiegłym roku gmina Garwolin z województwa mazowieckiego osiągnęła ponad 70 proc. odpadów zdatnych do recyklingu. Receptą na ten wysoki poziom dobrej segregacji jest systematyczna kontrola pojemników na odpady i edukacja mieszkańców. Urząd marszałkowski podsumował selektywny odbiór odpadów na Mazowszu.

Garwolin jest jedną z kilku gmin wiejskich, które spełniają unijne poziomy segregacji odpadów. Jak podaje Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, w gronie liderów są także: gmina Długosiodło, Łaskarzew i Miedzna. Tu poziom odpadów zdatnych do recyklingu osiągnął ponad 60 procent.

– Segregacja odpadów to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów prawa – to przede wszystkim wyraz naszej odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy – mówi marszałek Adam Struzik. - Jako samorząd województwa wspieramy działania edukacyjne, inwestujemy w nowoczesne instalacje przetwarzania odpadów i współpracujemy z gminami, by system segregacji był jak najbardziej efektywny. Ale sukces zależy od nas wszystkich – od mieszkańców, instytucji, przedsiębiorców. Zachęcam każdego Mazowszanina: segregujmy odpady świadomie i systematycznie. To inwestycja w przyszłość naszych dzieci i w jakość życia na Mazowszu – dodaje marszałek.

Gminy są zobowiązane do osiągnięcia określonego ustawowo poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, który zależy mi.in. od stopnia segregacji odpadów komunalnych przez mieszkańców danej gminy oraz poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. W 2025 roku wspomniany poziom do osiągnięcia wynosi 55 proc. wagi. Z każdym rokiem będzie zwiększał się o kolejny procent.

– Osiągnięcie tak wysokiego poziomu segregacji odpadów to zasługa przede wszystkim naszych mieszkańców. Ich świadomości, zaangażowania i codziennej dbałości o środowisko – wyjaśnia Marcin Kołodziejczyk, wójt Gminy Garwolin. Jako gmina wiejska zapewniliśmy odpowiednią infrastrukturę, system edukacji ekologicznej oraz przejrzyste zasady. To efekt wspólnej pracy i odpowiedzialności całej lokalnej społeczności – dodaje samorządowiec.

Recepta na sukces

Sprawdzonymi sposobami działania na terenie gminy Garwolin okazały się regularne kontrole pojemników wystawionych do odbioru i kompostowników. W przypadku błędów mieszkańcy otrzymywali pouczenia z urzędu. – Nasze urzędniczki raz w miesiącu jadą w teren. Co chcę podkreślić, ich kontrole prowadzone się w miłej atmosferze. Chcemy uczyć i pomagać, a nie karać – dodaje Marcin Kołodziejczyk.

Nic dziwnego, bo spełnienie normy segregacji oznacza brak kar dla gminy. W przypadku, jeśli gmina nie spełni normy, karę na gminę nakłada wojewódzki inspektor ochrony środowiska (WIOŚ).

Wysoki poziom został także osiągnięty dzięki kompostowaniu. Na ponad 4 tys. nieruchomości na terenie gminy Garwolin tylko 200 nie posiada kompostowników. W czołówce gmin skutecznie segregujących jest Łaskarzew w powiecie Garwolińskim. – Takie informacje na pewno bardzo cieszą. To, że Gmina Łaskarzew jest liderem w segregacji odpadów jest wynikiem wieloletniej działalności informacyjnej i edukacyjnej samorządu gminy – wyjaśnia Marek Ziędalski, wójt Gminy Łaskarzew.

W przypadku tej gminy również sprawdziły się systematyczne kontrole. A także świadomość kar finansowych jakie gmina musiałaby zapłacić, jeśli nie osiągnęłaby wymaganego poziomu. – Zadania wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach są nieodłącznym elementem poruszanym w pracach rady gminy, naradach z sołtysami oraz podczas zebrań sołeckich – dodaje wójt.

W gminie Łaskarzew dla właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami jednorodzinnymi, kompostujących bioodpady w kompostowniku przydomowym stawka za gospodarowanie odpadami komunalnymi wynosi 20 zł. Jest to stawka o 5,50 zł niższa niż dla właścicieli nieruchomości nie posiadających własnego kompostownika.

Nie wszędzie jest dobrze

Na terenie województwa mazowieckiego poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w roku 2023 wynosił 35 proc. Nie osiągnęły go 83 gminy na 314 w regionie. Ile gmin osiągnęło unijny wskaźnik w 2024 roku w komunikacie nie podano. Wskazano natomiast, że gminy w tym zakresie mogą liczyć na pełne wsparcie samorządu regionu.

"Samorząd województwa mazowieckiego realizuje programy wsparcia, dzięki którym gminy, miasta i powiaty mogą zdobyć fundusze na poprawę jakości powietrza i wód: Mazowsze dla czystego powietrza, Mazowsze dla klimatu, Mazowsze dla czystego ciepła" - podkreślono w komunikacie. 

Samorząd finansuje także budowę punktów selektywnej zbiórki odpadów w gminach, prowadzi działania edukacyjne wspierające procesy zapobiegania powstawaniu odpadów, finansuje modernizacje i rozwój instalacji do przetwarzania odpadów, a także szkoli pracowników gminnych ze sprawozdawczości wskazując na metody obliczania poziomów.

System gospodarowania odpadami ma wesprzeć wprowadzenie systemu kaucyjnego. Od 1 października kaucja jest doliczana do ceny napojów w opakowaniach i zwracana konsumentom po oddaniu pustego opakowania. System dotyczy jednorazowych butelek plastikowych do 3 litrów, puszek metalowych do 1 litra oraz szklanych butelek zwrotnych do 1,5 litra.

– Najwyżej w hierarchii postępowania z odpadami jest zapobieganie ich powstawaniu. Dlatego tak ważne są wszelkie działania, które pozwolą odciążyć gminne systemy gospodarowania odpadami. Właśnie wdrażany jest system kaucyjny a w przygotowaniu jest tak zwana ustawa o rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Ta druga, jeżeli będzie dobrze przygotowana ma szansę w istotny sposób zmotywować producentów dóbr konsumenckich do działań właśnie ograniczających powstawanie odpadów i wzmocnienia procesów recyklingu w systemie – uważa Marcin Podgórski, dyrektor departamentu gospodarki odpadami, emisji i pozwoleń zintegrowanych.