Między suszą a powodzią. Co dalej z bezpieczeństwem mieszkańców?

Powiat wyszkowski balansuje: z jednej strony grożą mu powodzie, jak ta z zimy 2024 roku, która dotknęła wiele miejscowości i spowodowała spore zniszczenia, z drugiej – coraz częściej mieszkańcy mierzą się z suszą i całkowitym wysychaniem lokalnych rzek. Jak skutecznie chronić ludzi i ich majątek przed żywiołem, a równocześnie zatrzymywać wodę tam, gdzie jej brakuje? To pytanie powróciło podczas wrześniowej sesji Rady Powiatu Wyszkowskiego, na której radni usłyszeli raport o pracach wodnych w regionie.

Dyskusję rozpoczął Jerzy Ausfeld, naczelnik wydziału środowiska i rolnictwa. Przedstawił szczegółowe zestawienie działań prowadzonych na rzekach i wałach.

– Były realizowane mechaniczne profilowanie drogi przywałowej lewego wału powodziowego rzeki Bug w miejscowości Brańszczyk, poza tym wykonywano prace związane z utrzymaniem rzeki Tuchełka i Struga. W ramach tego udrożniono i konserwowano skarpy, pobocza oraz dno rzeki, usuwano także złomy i drzewa ścięte przez bobry. Na terenie gminy Brańszczyk naprawiono uszkodzenia w korpusie wałów przeciwpowodziowych, mniej więcej spowodowane działalnością zwierząt. – wyliczał.

Dodał, że konserwacyjne prace wałów wykonano także na odcinku Tuchlin–Budy, Udrzyn–Tuchlin, wał A i B. Z kolei nadzór wodny w Ostrołęce prowadził koszenie porostów ze skarp i dna rzeki, usuwanie przetamowań, przymulisk i zakrzaczeń. – Na terenie gminy Długosiodło dotyczyło to rzeki Kabat (23,8 km), kanału A (18,4 km). W gminie Rząśnik konserwowano kanał B (8 km) oraz kanał Gostkowo (7 km). W Długosiodle była też bieżąca konserwacja rzeki Wymakracz na odcinku 33,5 km. Łączna wartość prac to 302 898 zł. – podsumował naczelnik.

152 kilometry pod nadzorem

Po nim głos zabrała Marzena Sobieska-Chamrol, kierownik Nadzoru Wodnego w Wyszkowie.

– Nasz nadzór obejmuje całą gminę Wyszków, częściowo Rząśnik, całą gminę Zabrodzie i fragment gminy Brańszczyk. W granicach naszego działania jest 152 km rzek, w tym 42 km Bugu – od wodowskazu w Popowie do ujścia Liwca. Pozostałe cieki to 109 km.

Kierownik przypomniała, że w lutym 2024 roku przygotowano przedmiary na wszystkie cieki – na kwotę ok. 620 tys. zł.

– Otrzymaliśmy 340 tys. zł, co pozwoliło na realizację połowy planu. Wykonaliśmy konserwację Kanału Marianowskiego (to już gmina Dąbrówka), a na terenie powiatu wyszkowskiego rzeki Ruda i Prut. Udało się też przeprowadzić roboty punktowe na Bugu – udrożnienia na łączną kwotę 340 tys. zł.

Jak dodała, bieżąca praca nadzoru polega również na przyjmowaniu zgłoszeń wodnoprawnych, uzgadnianiu warunków zabudowy i prowadzeniu spraw związanych z gospodarką wodną.

Ruda, Prut i retencja

Radna Danuta Rzempołuch pytała o szczegóły prac na Rudzie. 

– Roboty konserwacyjne na ciekach wymagają uzgodnienia z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska. W prawie wodnym wpisane są one jako prace podstawowe: koszenie skarp i dna oraz usuwanie przetamowań. – odpowiedziała Sobieska-Chamrol.

Radny Bartłomiej Adler zwrócił uwagę na problem suszy i konieczność zatrzymywania wody: – Czy planowane są prace, które poprawiłyby retencję na małych ciekach?

– W tym roku planujemy konserwację na dwóch ciekach. Jeśli chodzi o retencję, przewidujemy remont budowli piętrzących – na Fiszorze środkowym w Zabrodziu i na Fiszorze prawym w Mostówce. – wyjaśniła kierownik.

Adler dopytywał o rzekę Prut. – Ja od lat w tej rzece nie widziałem wody, a właśnie tam powinniśmy prowadzić prace retencyjne. Czy jest szansa na jakieś zapory, które mogłyby zatrzymać wodę?

– Jeśli chodzi o rzekę Prut, to na terenie powiatu faktycznie jest ona sucha, bo przepływa przez tereny piaszczyste, które nie zatrzymują wody. Nie mamy takich planów. Musiałabym sprawdzić w planie wieloletnim. To wymagałoby nowych urządzeń. Rzeka Prut w miejscowości Ochudno przez 2 km płynie przez Lasy Państwowe, więc nikt się z nami nie kontaktował. Od Pniewa w dół, aż do ujścia do Narwi, jest osiem zastawek – i tam woda w korycie jest przez cały rok. – tłumaczyła Sobieska-Chamrol.

Nowosielski: co z bezpieczeństwem przeciwpowodziowym?

Jedno z kluczowych pytań padło z ust radnego Grzegorza Nowosielskiego. – Chciałbym zapytać o dwie kwestie. Czy planowane są jeszcze prace na rzece poprawiające bezpieczeństwo przeciwpowodziowe? I czy planowane jest bagrowanie tak zwanego zimowiska, czyli zatoczki przy moście kolejowym, która przy niskich stanach wody praktycznie wysycha? – mówił.

Kierownik odpowiedziała, że wszystkie inwestycje przeciwpowodziowe są ujęte w programie ochrony. – Wystąpiliśmy do RDOŚ o uzgodnienie czterech punktów doraźnego udrożnienia koryta Bugu. To były lokalizacje: Kania (4. km, w zasięgu zbiornika w Dębem), Popowo (10. km, przy wodowskazie), Janki (12. km, najpłytszy odcinek w sezonie) i Młynarze (25. km). RDOŚ w ramach tzw. milczącej zgody uzgodnił tylko jeden punkt – w Kani. W pozostałych nakazał przeprowadzenie pełnej procedury oceny oddziaływania na środowisko, tłumacząc to m.in. bytowaniem małży czy innych zwierząt. Odwołaliśmy się od tej decyzji i czekamy na rozstrzygnięcie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

A co z zimowiskiem? – Miasto Wyszków wystąpiło do dyrektora RZGW w Warszawie o wydzierżawienie tego terenu, więc my jako Wody Polskie nie będziemy tam prowadzić prac.