Powiatowo-gminny alians przeciw depresji podpisany. Co się zmieni?

28 listopada w powiecie wyszkowskim odbyło się spotkanie inaugurujące Powiatowo-Gminny Sojusz Przeciw Depresji, zorganizowane z inicjatywy Starosty Powiatu Wyszkowskiego oraz Dyrektora Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Do projektu zaproszono lokalne samorządy, podmioty lecznicze, placówki oświatowe i organizacje pozarządowe. Patronat nad przedsięwzięciem objęły Komisja Europejska, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Rzecznik Praw Dziecka oraz Mazowiecki Kurator Oświaty. Wśród zaproszonych gości był Dr Piotr Toczyski, koordynator pierwszego polskiego sojuszu przeciw depresji, który zauważył, że w Europie podobne inicjatywy przyczyniły się m.in. do zmniejszenia stygmatyzacji depresji. Zdaje się, że w Polsce nadal daleka droga do zmiany postaw wobec tego problemu.

Czym jest powiatowo-gminny sojusz przeciw depresji?

Sojusz to wspólna inicjatywa mająca na celu: promocję zdrowia psychicznego, edukację na temat depresji, przeciwdziałanie kryzysom psychicznym.

Małgorzata Szewczyk, dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wyszkowie, porównała depresję do "cichej trąby powietrznej" i podkreśliła konieczność wspólnego działania: - Chcemy szerzyć wiedzę o depresji, redukować stereotypy i zapobiegać stygmatyzacji osób chorych - mówiła.

Starosta Marzena Dyl zwróciła uwagę na społeczny wymiar problemu: - Depresja dotyka milionów ludzi na świecie, także w naszej społeczności. Chcemy tworzyć przestrzeń wsparcia i zrozumienia dla osób borykających się z depresją.

Sylwia Wolny ,naczelnik Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych w Powiecie Piaseczyńskim, podkreśliła odwagę w podejmowaniu tematów zdrowia psychicznego w czasie, gdy priorytetami bywają inwestycje infrastrukturalne: - Alians to dowód świadomości lokalnych włodarzy. Mówić o sprawach trudnych, takich jak depresja, to inwestować nie tylko w drogi, ale i w ludzi.

Metoda EAAD i jej skuteczność

Dr Piotr Toczyski zaprezentował założenia europejskiej metody EAAD-Best.eu, wdrażanej w ramach sojuszu. Opisał jej cztery poziomy działań: Współpraca z lekarzami POZ i psychiatrami - szkolenia dla lekarzy, materiały informacyjne dla pacjentów oraz dostęp do internetowego narzędzia samopomocowego. Edukacja społeczna - kampanie podnoszące świadomość na temat depresji, oparte na komunikatach: "Depresja to prawdziwa choroba”, „Depresja może dotknąć każdego”. Szkolenia dla liderów społecznych - rozwijanie umiejętności rozpoznawania depresji i kierowania osób potrzebujących pod opiekę specjalistów. Wsparcie pacjentów i ich rodzin - promowanie narzędzia iFightDepression oraz innych działań samopomocowych.

Według doktora Toczyskiego efektywność tej metody potwierdziły wdrożenia w ponad 120 lokalnych sojuszach w Europie.

Depresja młodzieży - diagnoza i wyzwania

Monika Wrzosek, koordynator Centrum Zdrowia Psychicznego w Sokołowie Podlaskim, przedstawiła problem depresji wśród młodzieży: - Przejawia się ona często złością, a nie smutkiem. Ważne jest tworzenie przestrzeni, w których młodzi mogą budować swoją tożsamość, rozwijać się w grupach rówieśniczych i otrzymywać wsparcie rodziny - tłumaczyła. - Myślę, że warto od strony samorządowców spojrzeć, ile mamy takich miejsc, gdzie młodzi ludzie mogą się ze sobą spotkać, gdzie młodzi ludzie mogą się wspólnie rozwijać, jako działanie profilaktyczne to jest bardzo ważne - dodawała.

Dr Kalina Lenkiewicz, psycholog kliniczna, mówiła o wpływie depresji na myśli samobójcze oraz samookaleczenia. Zwróciła uwagę na zjawisko chwilowej ulgi, które może poprzedzać próby samobójcze: - Podjęcie decyzji może przynieść ten chwilowy spokój, co bywa mylnie odbierane przez otoczenie jako poprawa nastroju.

Podkreśliła też znaczenie wsparcia społecznego, które powinno pochodzić nie tylko od rodziny, ale i od rówieśników.

Problemy systemowe i planowane działania

Przypomnijmy, że podczas sesji rady powiatu w październiku wskazywano na brak specjalistycznych poradni i psychiatrów w regionie. Radna Elżbieta Piórkowska pytała: - Jak my zamierzamy, jak zarząd zamierza, wdrożyć taki program, jeśli nie mamy poradni zdrowia psychicznego dla dzieci do 16. roku życia i nie mamy psychiatrów dla dzieci?

Starosta Marzena Dyl zaznaczyła, że powiat przygotowuje się do działań, licząc na wsparcie finansowe ze strony gmin oraz funduszy krajowych i europejskich. Dyrektor SPZZOZ Tomasz Boroński zapowiedział modernizację pomieszczeń szpitala w celu stworzenia poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży: - Planujemy zatrudnić psychiatrę, który przyjmowałby raz w tygodniu. Niestety, brak kontynuacji porozumienia z gminami przesunął realizację planów na przyszły rok - mówił.

Refleksje nad współczesnością i brak wyczucia?

Na zakończenie konferencji dr Henryk Goryszewski, prorektor ds. Fiilii w Wyszkowie Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, skomentował presję współczesnego świata: - Media społecznościowe i kultura sukcesu narzucają młodzieży nierealne oczekiwania. Brakuje ideałów i umiejętności pogodzenia się z własnymi ograniczeniami - oceniał. - Współczesny człowiek bardziej chce mieć niż być - mówił. - Problemem bywa też uchowanie młodego człowieka od stresu. A sukces jest wynikiem dwóch czynników: osobistego męstwa i dzielności w niesprzyjających okolicznościach - dodawał. 

Prorektor przytoczył anegdotę. Na tablicy w przedszkolu zobaczył sformułowanie: „Masz prawo do swojego zdania”, co podsumował słowami: "To jest absurd", za przykład podając, że „dzieci zamiast mleka do płatków owsianych wybrałyby colę”. A przecież prawo do wyrażania własnego zdania nie jest tożsame ze spełnianiem dziecięcych zachcianek.

W podobnym tonie wybrzmiało jeszcze kilka żartów, które być może miały na celu rozładowanie atmosfery - wszak tematy wcześniej poruszane były dalekie od tych sprzyjających żartom. Niemniej, niektóre z nich wywołały duże rozbawienie. Szczególnie, gdy profesor wspominał przeszłość, co można kolokwialnie podsumować znanym w mediach społecznościowych stwierdzeniem: „Kiedyś to było, a teraz to nie jest”.

Wspominał, że młodzież uczono mówić „dzień dobry”, że „złego słowa sąsiadowi by nie powiedziała”, i że „gdy chodził do szkoły średniej, samobójstw nie było wcale”.

I tu również zdawał się zapominać, że przecież każda mijająca dekada przynosi nam ogromne zmiany i przeszłość, którą często wspominamy z nostalgią, ma też mroczne strony, jak np. codzienność kar cielesnych. Świat był może prostszy, dzieci spędzały więcej czasu razem, szybciej uczyły się odpowiedzialności i pracy, a rodzice nie chronili ich nadmiernie przed trudami życia, ale przemoc fizyczna, psychiczna, czy niezaspokajanie podstawowych potrzeb również były na porządku dziennym.

Wypowiedzi te przypomniały nam słowa Marka Michalak, byłego Rzecznika Praw Dziecka, który podczas niedawnej wizyty w naszym mieście z kolei podkreślał, że: "Prawa dziecka po prostu są. Nie trzeba na nie zasłużyć. Kropka”.

Podpisanie sojuszu w powiecie jako inicjatywy wspólnej walki z depresją to piękny i ważny krok. Istotne, by przełożył się na realne działania. Depresja to poważna choroba - wciąż stygmatyzowana i często wyśmiewana. Końcowe „śmieszki” pozostawiły tu pewien zgrzyt.