Nowe prawo ma wspomóc rozwój AI w Polsce. Projekt trafił do konsultacji społecznych

Komisja Rozwoju i Bezpieczeństwa AI, interpretacje dla firm, informacja o mocach obliczeniowych i zapotrzebowaniu na energię czy rekomendacje w zakresie stosowania AI – to główne rozwiązania zawarte w projekcie ustawy o systemach sztucznej inteligencji, która ma uregulować na polskim rynku wykorzystanie i rozwój tej technologii.

Ministerstwo Cyfryzacji zakończyło prace nad projektem ustawy, teraz trafił on do konsultacji społecznych, aby zebrać opinie i uwagi od obywateli, organizacji pozarządowych, firm oraz instytucji publicznych.  

– Zasady wykorzystania sztucznej inteligencji będą elastyczne i przejrzyste. Zależy nam na tym, aby stworzyć stabilne i przewidywalne rozwiązania, które pozwolą przyspieszyć wdrożenia oraz upowszechnić AI w polskich firmach i instytucjach. Rolą państwa jest tworzenie warunków do budowania dobrych rozwiązań przez firmy, szczególnie start-upy. Nasze propozycje przekażemy również innym państwom Unii Europejskiej jako materiał do wykorzystania w ich pracach wdrożeniowych. Rozpoczynamy dzisiaj konsultacje, by wspólnie wypracować najbardziej optymalne rozwiązania, w szczególności w zakresie procedur i form wsparcia rozwoju AI – powiedział wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski podczas konferencji 16 października.   

Wprowadzenie AI Act w Polsce 

12 lipca 2024 opublikowano Rozporządzenie o sztucznej inteligencji (AI Act). Ten kluczowy dokument ustala zasady dotyczące rozwoju, wdrażania i używania sztucznej inteligencji na terenie Unii Europejskiej. Polska rozpoczęła wtedy prace nad projektem ustawy, która umożliwi stosowanie tych przepisów w kraju.  

Nowa ustawa ma wspierać innowacje i zrównoważony rozwój sztucznej inteligencji. Jej celem jest stworzenie przepisów, które z jednej strony pozwolą na rozwój AI, a z drugiej zapewnią bezpieczeństwo oraz ochronę praw obywatelek i obywateli. 

Sześć kluczowych rozwiązań zaproponowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji

W projekcie ustawy Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowało model kompleksowego uregulowania kwestii rozwijania AI, szczególny nacisk położony został na sześć rozwiązań, które mają pozwolić na optymalne i elastyczne wykorzystywanie tej technologii:   

1. Powołanie Komisji Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji – nowy, kolegialny organ, który będzie monitorować rynek i wspierać przedsiębiorców.  

2. Rada Społeczna jako organ opiniodawczy – złożona z przedstawicielek i przedstawicieli organizacji pozarządowych, związków zawodowych oraz przedsiębiorców, która ma współkształtować politykę AI w Polsce oraz zapewniać szeroki udział w tym procesie.  

3. Upowszechnienie stosowania systemów AI, w tym systemów wysokiego ryzyka – zapewnienie szerokiego dostępu do technologii AI z uwzględnieniem bezpieczeństwa użytkowników. W tym tworzenie piaskownic regulacyjnych. 

4. Interpretacje generalne i indywidualne dla firm – aby zapewnić stabilność i przewidywalność działania przedsiębiorstw, które korzystają z technologii AI.  

5. Coroczna informacja o mocach obliczeniowych i energii na potrzeby AI – aby zapewnić przejrzystość, zrównoważony rozwój oraz pozwolić lepiej planować inwestycje w AI.  

6. Rekomendacje najlepszych praktyk w wykorzystaniu AI – promowanie etycznych i efektywnych metod wdrażania technologii AI w różnych sektorach.  

AI Act ma zapewnić bezpieczne i etyczne wykorzystanie technologii sztucznej inteligencji, dbając o prawa obywatelek i obywateli oraz wspierać innowacje technologiczne. Nowe przepisy obejmują m.in. wymogi dotyczące transparentności algorytmów, oznaczania treści generowanych przez sztuczną inteligencję oraz zasad zarządzania cyklem życia systemów sztucznej inteligencji.  

Wiceminister cyfryzacji przyznał podczas konferencji, że Komisja Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji ma liczyć około 100 członków i członkiń. Co ciekawe, jak podaje redakcja cyberDefence24, w sierpniu mówił o kilku, maksymalnie kilkunastu pracownikach. Stwierdził wtedy, że może to kosztować docelowo od 20 do 30 mln złotych rocznie, co prawdopodobnie już nie jest aktualne.

Analiza rodzi pytania 

Zdaniem dr n. pr. Marka Wocha, eksperta Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl, przy analizie projektu dotyczącego sztucznej inteligencji pojawia się kilka pytań.

Definicje: Jak precyzyjnie zdefiniowano kluczowe pojęcia, takie jak "system AI wysokiego ryzyka" czy "poważny incydent"?

Obciążenia administracyjne: Czy nowe przepisy nie spowodują nadmiernego obciążenia administracyjnego dla przedsiębiorców, zwłaszcza dla małych i średnich firm? 

Współpraca międzynarodowa: Jak będzie wyglądała współpraca między Komisją a innymi organami nadzoru rynku w innych krajach UE? 

Elastyczność regulacji: Czy przepisy są na tyle elastyczne, aby móc dostosować się do szybko zmieniającego się środowiska technologicznego?

"Projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji jest ważnym krokiem w kierunku stworzenia ram prawnych dla rozwoju AI w Polsce. Jednakże, aby zapewnić skuteczną implementację tych przepisów, konieczna jest dalsza analiza i dyskusja nad poszczególnymi rozwiązaniami" - komentuje ekspert. 

Ważne terminy 

Europejskie przepisy dotyczące systemów zakazanych będą obowiązywać od 2 lutego 2025 r.  Ostateczne terminy, do których należy wprowadzić wszystkie regulacje, upływają 2 sierpnia 2027 r.   Ministerstwo zachęca do udziału w konsultacjach społecznych oraz dzielenia się swoimi opiniami i pomysłami, które mogą pomóc w ulepszaniu funkcjonowania i rozwoju sektora sztucznej inteligencji w Polsce.