Ochrona przeciwpowodziowa powiatu wyszkowskiego – problemy i plany na przyszłość

Ostatnie powodzie, które nawiedziły powiat wyszkowski, skłoniły mieszkańców i samorządowców do szukania rozwiązań na przyszłość. Kilka tygodni temu mieszkańcy najbardziej zagrożonych miejscowości wzięli udział w spotkaniu z przedstawicielami Wód Polskich, wojewodą mazowieckim oraz lokalnymi władzami. Rozmawiano o działaniach, które mają ograniczyć ryzyko kolejnych zalewów, a także o długoterminowych inwestycjach w regulację rzeki Bug. Choć pojawiły się konkretne deklaracje, zarysowały się także poważne problemy – finansowe, proceduralne i środowiskowe. Temat ten został poruszony na ostatniej sesji Rady Powiatu przez radnego Bartłomieja Adlera, a wyjaśnień udzielał wicestarosta.

Wicestarosta Tadeusz Kuchta poinformował, że przetargi na dokumentację projektową regulacji Bugu już ruszyły. Pierwszy etap obejmie odcinek od Zalewu Zegrzyńskiego do Jackowa Dolnego (12 km), a kolejny – do ujścia Liwca (48 km). Czas potrzebny na przygotowanie dokumentacji oszacowano na 2-3 lata, a prace modernizacyjne mogą się rozpocząć nie wcześniej niż za 10 lat. Realizacja inwestycji jest zależna od środków finansowych, które obecnie są ograniczone. Część funduszy przekierowano na usuwanie skutków powodzi na Dolnym Śląsku.

Jednym z największych wyzwań jest usunięcie zatoru na tzw. „Białej Górze”, który według mieszkańców znacząco przyczynił się do skali ostatniej powodzi. Jak wyjaśnił wicestarosta, niski poziom wody uniemożliwia użycie sprzętu pływającego, a wiosną nie można było zastosować materiałów wybuchowych ze względu na ochronę przyrody i bezpieczeństwo. Działania będą prowadzone etapami, ale ich tempo zależy od dostępnych środków.

Mieszkańcy zwracali też uwagę na potrzebę usunięcia wysepek na rzece, które utrudniają przepływ wody i przyczyniają się do zalewania terenów Deskurowa i Młynarzy. Władze powiatowe wnioskowały o dodatkowy wodowskaz w Gulczewie, wskazując na duże różnice w poziomie wody między istniejącymi stacjami. Wniosek został jednak odrzucony przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Podczas spotkania poruszono kwestię wydawania pozwoleń na budowę na terenach zalewowych. Jak wynika z wypowiedzi wicestarosty, tam, gdzie brakuje planów zagospodarowania przestrzennego, wydawane są decyzje dotyczące warunków zabudowy. Większość gmin planuje sporządzenie takich planów do końca 2026 roku.

Mimo podjętych kroków mieszkańcy i samorządowcy wskazują na wiele niezałatwionych spraw, wynikających z długich procedur, braku środków czy pewnych trudności z koordynacją na różnych szczeblach.

W międzyczasie powiat wyposażył Straż Pożarną w sprzęt przeciwpowodziowy, a wojewoda zadeklarował gotowość do uruchomienia wojska w sytuacji kryzysowej.

Kolejne spotkanie w tej sprawie z inicjatywy starosty Powiatu Wyszkowskiego Marzeny Dyl w porozumieniu z mieszkańcami, odbyło się 20 listopada. 

W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele samorządów, radni, przedstawiciele Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Zarządu Zlewni w Dębem, Nadzoru Wodnego w Wyszkowie, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz mieszkańcy zagrożonych powodzią terenów. Jak informuje powiat: 

Przemysław Sobiesak, zastępca dyrektora Zarządu Zlewni w Dębem, przedstawił działania podjęte przez Wody Polskie. W najbliższych dniach zostanie rozstrzygnięty przetarg na przeprowadzenie robót udrożnieniowych w km 29+300 rzeki Bug w celu poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego – odcinek ten obejmie tzw. Białą Górę na wysokości Drogoszewa/Młynarzy/Gulczewa. Istnieje duża szansa, że prace te zostaną wykonane jeszcze w tym roku. Miejsce poboru materiału dennego będzie stanowił psa dna rzeki o wymiarach ok. 58 m szerokości i ok. 135 m długości na głębokość do 0,4 m na działce ewidencyjnej nr. 1355/2.  Urobek będzie kierowany na dno rzeki między ostrogami na części działki ewidencyjnej nr 1565 w Deskurowie. Jak poinformował Przemysław Sobiesak, Wody Polskie do czasu rozpoczęcia kompleksowych prac udrożenieniowo-utrzymaniowych koryta rzeki na odcinku w km 12-48, co roku planują punktowe usuwanie nawarstwionych materiałów dennych na naszym odcinku rzeki. W opracowaniu są działania zmierzające do likwidacji tzw. miejsc zatorogennych na naszym odcinku Bugu.

Aneta Adamska, zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie przedstawiła uwarunkowania przeprowadzenia prac udrożnieniowych mając na względzie regulacje prawne w zakresie ochrony przyrody. Zapewniono, że RDOŚ w swoich działaniach nigdy nie kwestionuje ochrony przeciwpowodziowej. Dodatkowo wyjaśnione zostały aspekty ochrony zagrożonych gatunków roślin i zwierząt występujących na wnioskowanym obszarze NATURA 2000 i procedur jakie obowiązują przy realizacji postulowanych zadań .

Po raz kolejny poruszono kwestię ustawienia nowego wodowskazu na wysokości Gulczewa/Młynarzy, gdyż zdaniem mieszkańców, wodowskaz w Wyszkowie nie odzwierciedla faktycznego stanu wody na najbardziej zagrożonym odcinku. Starosta Marzena Dyl poinformowała, że pomimo wniosku złożonego do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej o ustanowienie kolejnego wodomierza, otrzymaliśmy odpowiedź negatywną. Podczas spotkania ustalono, że wniosek o wodowskaz zostanie skierowany ponownie, tym razem przy współudziale Zarządu Zlewni w Dębem.

Przedstawiciele samorządów, radni i mieszkańcy zadawali pytania przedstawicielom Wód Polskich i RDOŚ, m.in. o technologię przeprowadzenia prac udrożnieniowych (usuwanie urobku i analiza miejsc jego składowania, warunki atmosferyczne do przeprowadzenia działań etc.) i ich konsekwencje, sposób finansowania tych prac a także perspektywę kolejnych prac na rzece Bug i plany na przyszłość. Wielokrotnie podnoszono, że bezpieczeństwo mieszkańców jest priorytetem dla wszystkich. Choć przez niemal cały rok stan wody w rzece Bug jest bardzo niski i zmagamy się z suszą hydrologicznią, to powodzie na naszych terenach mają charakter powodzi zatorowych i z uwagi na niski stan wody, rzeka nawet przy kilku stopniach poniżej zera zamarza w bardzo szybkim tempie".  

Starostwo zapowiedziało organizację kolejnych spotkań w sprawie dalszych działań przeciwpowodziowych. Następne już w styczniu 2025 roku.