Prezydent kontra rząd: spór o 800 plus dla Ukraińców. Kto straci świadczenia? 

Sejm szykuje się do prac nad dwoma projektami dotyczącymi pomocy obywatelom Ukrainy. To efekt weta prezydenta Karola Nawrockiego wobec nowelizacji specustawy. Prezydent chce ostrych cięć w świadczeniach, rząd proponuje łagodniejsze rozwiązania.

Spór dotyczy m.in. zasad przyznawania 800 plus i dostępu do ochrony zdrowia. Jeśli żadne z rozwiązań nie zostanie przyjęte, milion Ukraińców może stracić prawo do legalnego pobytu w Polsce już 1 października. 

Decyzje dotyczące świadczeń dla Ukraińców mają wpływ na życie setek tysięcy osób, a także na polski system socjalny i budżet. Spór między prezydentem a rządem pokazuje różnice w podejściu do polityki migracyjnej i socjalnej. Ostateczne rozwiązania mogą wpłynąć na relacje Polski z Ukrainą oraz na sytuację społeczną w kraju. 

Prezydent chce, aby świadczenie 800 plus przysługiwało wyłącznie pracującym Ukraińcom. Warunkiem jest zamieszkiwanie w Polsce, płacenie składek na ZUS od co najmniej 50 proc. minimalnego wynagrodzenia (2333 zł brutto) oraz uczęszczanie dziecka do szkoły lub przedszkola. W przypadku utraty pracy świadczenie zostanie odebrane. Jak podkreślono w uzasadnieniu, "wprowadza się zasadę przyznawania 800 plus wyłącznie dla pracujących Ukraińców". To realizacja obietnicy wyborczej Rafała Trzaskowskiego. 

Rządowy projekt jest bardziej elastyczny. Świadczenie 800 plus ma przysługiwać nie tylko pracującym, ale także osobom pobierającym zasiłki dla bezrobotnych, macierzyńskie, wychowawcze czy emerytalne. Warunkiem jest płacenie składek na ZUS od co najmniej 75 proc. minimalnego wynagrodzenia (3499,50 zł). Projekt obejmuje także cudzoziemców spoza Ukrainy, co różni go od propozycji prezydenta. Rząd chce również wprowadzić okres przejściowy dla bezrobotnych, umożliwiając im pobieranie świadczenia przez trzy do sześciu miesięcy. 

Prezydent proponuje radykalne ograniczenia – dostęp do służby zdrowia tylko dla pracujących i ubezpieczonych Ukraińców. Rządowy projekt jest mniej restrykcyjny: dzieci do 18. roku życia zachowają pełny dostęp do opieki zdrowotnej, a dorośli stracą prawo do niektórych świadczeń, takich jak leczenie stomatologiczne czy zabiegi usunięcia zaćmy. Eksperci wskazują jednak, że koszty leczenia Ukraińców stanowią jedynie 0,4 proc. budżetu NFZ. 

Rząd chce ograniczyć dostęp do świadczenia "Dobry start" (300 zł na ucznia) tylko dla aktywnych zawodowo rodziców. Prezydent natomiast wprowadza przepisy umożliwiające ściganie szerzenia "ideologii banderowskiej" oraz wydłuża okres niezbędny do uzyskania polskiego obywatelstwa z trzech do dziesięciu lat. 

O tym, które rozwiązania zyskają poparcie, dowiemy się jeszcze we wrześniu. Jeśli żadne z nich nie zostanie przyjęte, od 1 października milion Ukraińców może stracić prawo do legalnego pobytu w Polsce.