Morderstwo 11-latki w Jeleniej Górze. Kryminolożka: dziewczynki zasadniczo nie dokonują zabójstw 

Tragiczne wydarzenia w Jeleniej Górze wstrząsnęły opinią publiczną. 11-letnia dziewczynka została zamordowana, a główną podejrzaną jest jej 12-letnia koleżanka. Sprawa budzi wiele pytań, zarówno o motywy, jak i o konsekwencje prawne dla tak młodej osoby. — Dziewczynki zasadniczo nie dokonują zabójstw. Jeżeli okazałoby się, że sprawczynią byłaby dwunastoletnia koleżanka, mielibyśmy do czynienia z absolutnym fenomenem, z czymś, czego — odkąd ja pamiętam, czyli przez kilkadziesiąt lat — w Polsce właściwie nie było — mówi w rozmowie z Onetem dr hab. Dagmara Woźniakowska, prof. UW i kryminolożka. 

Przypomnijmy, w Jeleniej Górze 15 grudnia ciało 11-letniej dziewczynki, uczennicy Szkoły Podstawowej nr 10, znaleziono nad strumykiem ok. 200–300 m od szkoły z ranami zadanymi ostrym narzędziem. Policja ustaliła, że związek ze sprawą może mieć 12-letnia koleżanka z tej samej szkoły. Motyw zbrodni nie jest jeszcze znany, a prokuratura i sąd prowadzą postępowanie w warunkach izolacji i przy pełnym zamknięciu dla mediów. Sprawa wywołała szeroką debatę w kraju o przemocy wśród dzieci i systemie reagowania na sygnały ostrzegawcze.

Jak wskazuje prof. Woźniakowska, zabójstwa dokonane przez osoby nieletnie są w Polsce ekstremalnie rzadkie. — W latach 90., kiedy takich zabójstw było najwięcej — co zresztą zbiegło się z wyżem demograficznym — zdarzały się lata, w których dochodziło nawet do około dwudziestu, dwudziestu kilku zabójstw, których sprawcami były osoby nieletnie. Natomiast od bardzo wielu lat obserwujemy wyraźny trend spadkowy. Obecnie, jeśli takie zabójstwa w ogóle się pojawiają, są to liczby jednocyfrowe, zazwyczaj do pięciu przypadków rocznie: cztery, pięć, czasem trzy — tłumaczy. 

Motyw: konflikty, presja grupy i dramaty rodzinne 

Zabójstwa dokonywane przez nieletnich najczęściej wynikają z konfliktów rówieśniczych, eskalacji agresji w grupie lub aktów zemsty. Zwykle jest to efekt działania w grupie, gdzie jeden prowokuje drugiego, co prowadzi do tragedii. — Ktoś kogoś namawia, mówi: "obraził cię, to go pobijemy", i sytuacja wymyka się spod kontroli. W grupie jeden drugiego nakręca, eskaluje agresję — mówi kryminolożka. 

Rzadziej zdarzają się przypadki zabójstw osób starszych, marginalizowanych społecznie, czy domowych tyranów, gdzie ofiarami przemocy są sami sprawcy. 

Co grozi 12-latce, jeśli zostanie uznana za winną? 

W polskim systemie prawnym osoby poniżej 15. roku życia nie ponoszą odpowiedzialności karnej jak dorośli. W przypadku 12-latki w grę wchodzą wyłącznie środki wychowawcze. Najsurowszym z nich jest skierowanie do młodzieżowego ośrodka wychowawczego, który łączy izolację z terapią. Zakłady poprawcze są dostępne dopiero dla osób od 13. roku życia. 

Rodzina i środowisko 

Pojawiają się pytania o środowisko rodzinne podejrzanej. Jak podkreśla prof. Woźniakowska, dysfunkcje mogą występować nawet w pozornie dobrze funkcjonujących rodzinach. — Można mieć do czynienia z dysfunkcjami w rodzinie, która na zewnątrz funkcjonuje pozornie bardzo dobrze: rodzice mają wykształcenie, zarabiają przyzwoite pieniądze, dzieci są zadbane. A jednocześnie mogą się na to nakładać inne kwestie, na przykład niezdiagnozowane lub niezaopiekowane zaburzenia psychiczne dziecka. Dlatego w przypadku tak małego dziecka — jeśli mówimy o takim scenariuszu — sprawa trafia do sądu rodzinnego i to sąd rodzinny decyduje o dalszych krokach — wyjaśnia specjalistka. 

11-letnia Danusia zostanie odprowadzona w ostatnia drogę w sobotę, 20 grudnia.  Najpierw o godz. 12.00 w kaplicy na starym cmentarzu komunalnym w Jeleniej Górze odbędzie się msza święta, a następnie dziewczynka zostanie odprowadzona na miejsce spoczynku. "Zgodnie z wolą Rodziny Zmarłej proszę o uszanowanie prywatności i nieobecność mediów podczas ceremonii pogrzebowej" — zaapelował prezydent Jeleniej Góry Jerzy Łużniak.